Een van de meest gestelde vragen is: wat is Demeter? (Of: wat is dat oranje tekentje op de etiketten van producten in jullie winkel?)
Demeter is een kwaliteitskeurmerk. Dit keurmerk houdt in dat de producten afkomstig zijn uit gecontroleerde biodynamische landbouw. Het product kan eventueel verwerkt zijn door een gecertificeerde verwerker. Je kunt het Demeter-keurmerk wereldwijd tegenkomen. Handig, zo weet je precies waar je aan toe bent als je in het buitenland in een Bio-winkel bent!
Waar komt die naam Demeter dan vandaan? In de Griekse mythologie is Demeter de godin van de landbouw en vruchtbaarheid. In het kort omvat het het volgende:
“In voorjaar is de godin Demeter in een vrolijke stemming. Dan komt haar dochter Persephone voor acht maanden uit de onderwereld naar boven, naar de wereld van wind en zonneschijn. Als Demeter blij is gaan vogels zingen, planten uitlopen en kunnen mensen voedsel verbouwen en op een rijke oogst rekenen. Demeter is immers de godin van de landbouw en het koren, schenkster van groei en vruchtbaarheid. Demeter verzorgt. Maar ze veroorzaakt óók de jaarlijks stilstand van de groei. Als haar dochter weer voor vier maanden in de onderwereld verdwijnt, is Demeter bedroefd en kan er niets groeien. De godin is verantwoordelijk voor de wisseling van de seizoenen en de oercyclus dood-groei-leven.”
Maar wat is dan precies biodynamische landbouw?
Bodemvruchtbaarheid en versterking van de natuurlijke groei staan centraal in de bd-landbouw. In de biologische landbouw wordt geen gebruik gemaakt van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en/of kunstmest. Dit geldt uiteraard ook voor Demeter bedrijven. Maar dat niet alleen, Demeter-boeren gaan voor 100% biologisch. Zij maken gebruik van vercomposteerde biologische mest, biologisch stro en biodynamisch veevoer. Dat wil zeggen dat zij dit produceren op hun eigen bedrijf. De naam verraadt het al een beetje: Bio-dynamisch! Een biodynamisch bedrijf is eigenlijk continu bezig met ontwikkeling, natuurlijk, landbouwkundig en ook ontwikkeling van mens en bedrijf. Heel mooi dus!
Wat is eigenlijk het verschil tussen EKO en Demeter?
Demeter-producten voldoen aan de EU-regelgeving voor biologische landbouw en verwerking van producten. Ze worden geteeld zonder kunstmest en chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en mogen daarom het EKO-keurmerk voeren. Maar Demeter gaat nog net een stapje verder.
In de BD-landbouw zijn de gestelde eisen hoger. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van minstens 60% biologische mest en daarnaast het voer voor de dieren dat voor ten minste 80% van het eigen bedrijf afkomstig moet zijn. Een belangrijk verschil zit hem in de manier waarop zij de dieren behandelen. Ze noemen dit ‘het maximale behoud van eigenheid van de dieren.’ Dat wil kort zeggen dat bijvoorbeeld koeien hun horens lekker mogen houden en er niks gebeurt met de snavels van de kippen. Ook wat verderop in het proces, tijdens de verwerking, gaat Demeter nog wat verder dan EKO. Daarbij denk je aan bijvoorbeeld het niet-homogeniseren (dat wil zeggen dat ze bij de verwerking van de melk de vette bestandsdelen worden stukgeslagen om met de waterige delen van de melk een homogene massa te vormen. Dit proces gaat gepaard met een temperatuurbehandeling) van melk en geen gebruik maken van belastende en dus onnodige toevoegingen.
Hier een kort filmpje met uitleg over de biodynamische boer Jeroen Konijn over Demeter-zuivel.
Is Demeter ook lekkerder?
Ze zeggen weleens: over smaak valt (niet) te twisten. Doe jij het prima op een witte boterham met jam? Grote kans dat je volkorenbrood met notenpasta maar zware kost vind. Maar wie bijvoorbeeld gewend is aan Demeter-melk, vindt de gewone melk vaak een vlakke, kale smaak hebben. De romige smaak van Demeter-zuivel wordt onder andere veroorzaakt doordat de producten niet gehomogeniseerd worden. Buiten dat, komen onze klanten vaak terug voor ‘die súper lekkere eieren van jullie’ of ‘die kéílekkere appelstroop met dat oranje dingetje erop!’
Klinkt goed! Maar is Demeter dan ook gezonder?
Je hebt vast weleens gehoord van het voedingscentrum’s ‘schijf van vijf’. Hoe gezond iets is baseren zij op de bouwstoffen die je binnenkrijgt. Demeter heeft net een andere invalshoek wat gezondheid betreft. Planten, dieren en mensen zijn nou eenmaal geen machines die gezond blijven door alleen naar de voedingsstoffen te kijken. One size fits not all! Geen enkel lichaam of plantje werkt nou eenmaal op exact dezelfde wijze. De manier waarop een plant bijvoorbeeld zijn voedingsstoffen uit de bodem haalt, bepaalt in grote lijnen hoe gezond die specifieke plant is. Een slaplantje of een kool uit de kas dat met kunstmatige middelen in een rap tempo moet groeien, kan niet meer bloeien en geen zaad meer vormen. Een Demeter-slaplant of kool doet er dan wel twee keer zo lang over om te groeien, maar heeft wel de levenskracht om zaad voort te brengen voor de volgende generatie planten. Demeter-groenten zijn daarom volwassen groenten. En zoals je vast al vaker hebt gehoord: leven doet leven. Eet je levend voedsel, dan voedt je jezelf! En als je dan ook nog eens levend voedsel van uitstekende kwaliteit eet, begin jij voortaan dansend je dag! 😉 (Flitsende danspasjes niet gegarandeerd!)
Hoe weet ik zeker of iets van Demeter-kwaliteit is?
Het oranje Demeter-keurmerk op een productverpakking, broodzak of groentenkistje is je garantie. Het merk garandeert dat het product daadwerkelijk afkomstig is uit de biodynamische landbouw. De controle wordt uitgevoerd door een onafhankelijke organisatie die op BD-bedrijven niet alleen de biologische kwaliteitseisen maar ook de biodynamische kwaliteitseisen controleert. Deze organisaties zijn nationaal erkend, in Nederland is dit bijvoorbeeld Control Union Certifications. De garanties zelf worden afgegeven door Stichting Demeter, welke lid is van de wereldwijd georganiseerde Demeter Internationaal. Natuurlijk is Stichting Demeter onafhankelijk en heeft de stichting geen belangen in bedrijven of producten.
Ik heb geprobeerd om het zo beknopt mogelijk te houden met toch voldoende uitleg. Meer vragen? Stel ze gerust! Enne, een advies: probeer het eens, zo’n Demeter-ei. Dikke kans dat je het verschil proeft! 🙂